G�l�mseyin: ��gal alt�ndas�n�z!

Prof. Dr. Bayram �zer/ Ondokuz May�s �niversitesi
14.06.2025

Pozitif psikoloji, Instagram'da g�zel bir filtreyle payla��lan sahte mutluluklar ya da �g�ne pozitif ba�la� sloganlar�yla s�n�rl� olmamal�d�r ve �yle de�ildir. Yani pozitif olmak demek, g�l�mseyerek her �eye katlanmak de�il, bazen dik durarak hay�r diyebilmek, bazen de haks�zl��a kar�� en zarif �ekilde kar�� koymakt�r. K�saca pozitif psikoloji: �Umudunu kaybetme ama ger�e�i de asla perdeleme!� anlam�na gelmektedir.


Gülümseyin: İşgal altındasınız!

Prof. Dr. Bayram �zer/ Ondokuz May�s �niversitesi

Medeniyetimizin k�kl� ��retilerinden biri "G�zel g�ren g�zel d���n�r, g�zel d���nen hayat�ndan lezzet al�r" felsefesidir. Bu anlay�� varl��� �irkinliklerden ar�nd�rarak bir kemal yolculu�una ��kmay�, insan�n hem kendine hem de �evresine g�zellikle bakmas�n� ���tlemektedir. Ancak son y�llarda Bat� men�eli bir kavram olan "pozitif psikoloji"nin yanl�� yorumlanmas�yla, bu anlaml� ve hikmetli ya�am felsefesi yozla�t�r�lm�� ve istismar edilmi�tir. Bug�n bize ait olan ve �zerine sayfalarca kitap yaz�labilecek bu �zl� s�z ve asaletli d���nce, bize kar�� uygulanan ve sistematik h�le gelmi� olan k�lt�rel sald�r�lar�n �zerini �rtmek i�in kullan�lmakta, b�yle yap�larak ger�ekler �arp�t�lmakta, hakikat de�i�tirilmekte, adalet ve cesaret yok say�lmaktad�r. B�t�n medeniyet tarihimiz boyunca k�lt�r�m�z� olu�turan bu kavramlar�n yerine, pasif bir iyimserlik s�ylemi yerle�tirilerek ad�na da "pozitif psikoloji" denilmektedir. Genel olarak zaten bu t�r bozucu hareketler, masum ve g�zel kelimelerle me�rula�t�r�lmaktad�r. Bu �ekilde �lke ve millet menfaatine olacak herhangi bir �aba, kimi zaman s�sl� kavramlar ve sahte iyimserlik maskesiyle perdelenerek, mill� duygular�n ve k�lt�rel de�erlerin �ocuklara ve gen� nesillere aktar�lmas� engellenmektedir. Bu �arp�k bak�� a��s�na ba�l� olarak, �l��s�z bir hayvan haklar� s�ylemi insanlar�n sokakta g�venle y�r�me hakk�n�n �n�ne ge�erken, kad�n-erkek e�itli�i ad� alt�nda erkek fig�r� d��manla�t�r�lmaktad�r. B�t�n bu �arp�tmalar, iyimserlik kisvesiyle ve "pozitif psikoloji" jargonuyla me�rula�t�r�lmaktad�r. B�ylece hakikat yerine ho� g�r�nen ama ger�ekte zararl� s�ylemler, topluma y�n vermeye ba�lamaktad�r.

K�sacas�; g�l�mseyin: ��gal alt�ndas�n�z! ��nk� bu s�re� sessiz ve fark ettirilmeden y�r�t�len bir zihin i�galidir. Sizi kendi de�erlerinize yabanc�la�t�rarak, kendi ellerinizle kendi kimli�inizi silmenizi sa�layan bir d���nsel i�galdir. Bu i�gal g�l�msemelerle, yald�zl� sloganlarla ve "iyi niyetli" projelerle y�r�t�lmektedir art�k. Pozitif psikoloji gibi daha pek �ok kavram�n i�i bo�alt�larak, "hakikat"i kenara itip, yerine "iyi hissetme"yi y�celterek gelir. ��te bu y�zden, her �ey bu kadar "pozitif" g�r�n�rken bile, asl�nda i�gal alt�ndas�n�z. Fark�na varmadan zihniniz, k�lt�r�n�z ve �ocuklar�n�z�n gelece�i ad�m ad�m teslim al�nmaktad�r.

Kimliksiz ve tep0kisiz bireyler

Literat�re g�re pozitif psikolojinin asli amac�, insan�n ac�larla dolu hayat yolculu�unda g��l� y�nlerini ke�fetmesine ve hayat�na anlam katmas�na yard�mc� olmakt�r. Fakat bizdeki baz� e�itimciler ile psikoloji ve rehberlik camias�ndan �nemli say�daki uzman bu yakla��m� Bat�'n�n ��karlar� do�rultusunda e�ip b�kerek �ocuklar�m�za ve gen�lerimize dayatmaktad�r. �ocuklar�m�z� ger�ek d��man� tan�yamayan, her t�rl� sald�r�ya "pozitif bak��" ad� alt�nda sessiz kalan, kimliksiz ve tepkisiz bireyler haline getirmek i�in pozitif psikolojiyi bir uyu�turucu gibi kullanmaktad�rlar.

Bize zulmeden, inanc�m�z� a�a��layan, k�lt�r�m�z� barbarl�kla itham eden yabanc� k�lt�r ve toplumlara kar�� hak ettikleri �ekilde tepki vermeyi bile yanl�� bulan ve olumsuz s�zlerle k�t�leyen bu anlay��, hakikat ile nezaket aras�ndaki o hassas �izgiyi bilerek ya da bilmeyerek yok etmektedir. �stelik bunu bize kendi elimizle yapt�rmaktad�rlar. ABD'nin pek �ok �lkeye sald�r� ve i�gal hareketlerini "demokrasi getirme operasyonu" olarak, �srail'in Gazze'yi yerle bir eden soyk�r�m� "me�ru m�dafaa" olarak, Frans�z �htilalini ise "insan haklar�n�n do�u�u" olarak tarih kitaplar�na kendimiz yaz�yoruz. Hatta bu bak�� a��s�n�n ve �arp�k durumun sonucunda kendi kahramanlar�m�z, kendi geleneklerimiz, kendi �anl� direni�lerimiz sessizli�e mahkum edilmekte, g�rmezden gelinmekte ve planl� bir �ekilde unutturulmaktad�r.

Kahramanlar ve kayg�lar

�te yandan pozitif psikolojiyi yanl�� yorumlayan baz� ders kitab� yazarlar� ve e�itimciler, kendi toplumlar�n�n k�kl� de�erlerini ve geleneklerini aktarmaktan dahi �ekinir hale gelmi�lerdir. �rne�in ders kitaplar�nda k���k ya�lardaki �ocuklara �rnek olarak sunulabilecek evlilik geleneklerimizden, aile kurman�n kutsiyetinden bahsedilmek istendi�inde, "pozitif psikolojiye g�re k���k �ocuklar� evlili�e �zendirmemek gerekir" gibi temelsiz ve ithal arg�manlarla kar�� ��k�lmaktad�r. Bu yanl�� anlay�� sadece evlilik gibi kutsal kurumlar�n de�il, ayn� zamanda dayan��ma, vefa, sadakat gibi temel de�erlerin de �ocuklara aktar�lmas�n� engellemektedir. Benzer �ekilde vatan sevgisini, �ehadet bilincini, milli m�cadele kahramanlar�m�z�n destans� hayatlar�n� anlatmak istedi�imizde de "�ocuklarda korku ve kayg� yarat�r" bahanesi �ne s�r�lmekte, milli haf�zam�za ve kimli�imize ait de�erler �ocuklar�n zihninden silinmektedir. Sonu�ta �ocuklar�m�z, emperyalizmin zulm�n� "medeniyet", s�m�r�y� "�zg�rl�k" ve i�gali "bar�� operasyonu" olarak ��renmekte, kendi kahramanlar�n� tan�madan b�y�mektedir.

Oysa ger�ek pozitif psikoloji zalimi dost bilmek, i�gali �zg�rl�k zannetmek de�ildir. Pozitif psikoloji, g�z g�re g�re i�lenen zulm� g�rmezden gelmek, adaletsizli�i s�rf �ocuklar �z�lmesin diye e�ip b�kmek de�ildir. Hakikati g�zellikle sunmak do�rudur, ama hakikati gizlemek, ger�ekleri �arp�tmak tamamen yanl�� ve bu hakikatler kendi hakikatleriniz ise bu bir nevi aptall�kt�r. Bu a��dan �anakkale'de Anadolu'yu i�gal etmek i�in gelen Anzaklar� kahraman ilan ederken, bizimle omuz omuza vatan savunmas� yapan Suriyeli, Filistinli, Irakl� M�sl�manlar� unutturmak hangi pozitif psikoloji anlay���d�r?

Art�k uyanma vaktidir.

Bizler �ocuklar�m�za ve gen�lerimize d�nyan�n ger�ek y�z�n� ��retmek zorunday�z. Onlara kimlerin dost, kimlerin d��man oldu�unu do�ru bir �ekilde anlatmak zorunday�z. Tarihimizi, k�lt�r�m�z�, medeniyetimizin hakikat temelli g�zelliklerini anlatmak ve ya�atmak zorunday�z. "Pozitif psikoloji" ad� alt�nda kimli�imizi a��nd�ran, d��mana dost, dosta d��man gibi bakmay� normalle�tiren yakla��mlara kar�� bilin�li bir duru� sergilemek zorunday�z.

��nk� pozitif psikoloji asl�nda do�ru anla��ld���nda ve yerli yerine oturtuldu�unda bize yaln�zca "iyi d���n, olumlu kal" gibi y�zeysel tavsiyeler sunmad���, bunun yerine daha anlaml� mesajlar verdi�i anla��lacakt�r. Pozitif psikolojiye g�re iyilik bula��c� oldu�u i�in iyili�i b�y�tmek gerekir ama bu hayata tozpembe bir g�zl�kten bakmak anlam�na gelmez. Pozitif psikolojiye g�re g�zellikleri �o�altmak gerekir. ��nk� g�zel olan �eyler insanlara huzur verir ve ruhunu besler. Ama bunlar� yapmak zulm�n kar��s�nda susmak anlam�na gelmez. Ya da g�z g�re g�re adaletsizli�e sessiz kalmak de�ildir. Pozitif psikolojiye g�re ger�ek iyimserlik, haks�zl��a g�z yummak de�ildir. Aksine pozitif psikoloji hakikat u�runa her ne pahas�na olursa olsun sesini y�kseltebilmektir.

Pozitif psikoloji, Instagram'da g�zel bir filtreyle payla��lan sahte mutluluklar ya da "g�ne pozitif ba�la" sloganlar�yla s�n�rl� olmamal�d�r ve �yle de�ildir. Yani pozitif olmak demek, g�l�mseyerek her �eye katlanmak de�il, bazen dik durarak hay�r diyebilmek, bazen de haks�zl��a kar�� en zarif �ekilde kar�� koymakt�r. K�saca pozitif psikoloji: "Umudunu kaybetme ama ger�e�i de asla perdeleme!" anlam�na gelmektedir.

Ba�ka bir ifade ile g�zel g�ren g�zel d���n�r. G�zel d���nen hayat�ndan lezzet al�r. Ama g�zellik, ger�e�i e�ip b�kmekte de�il, hakk� ve hakikati y�celtmekte bulunur.

�ocuklar�m�za ve gen�lerimize ba�� dik, kimli�inden gurur duyan, hakl�ya hakk�n� teslim eden, zalime kar�� adaletle duran bireyler olmay� ��retelim. Ancak o zaman ger�ek manada hem g�zel d���necek hem g�zel g�recek hem de ya�ad��� hayattan lezzet alacak bir nesil in�a edebiliriz.

Ger�e�i g�zelle�tirmek g�zeldir. Ger�e�i gizleyerek yanl��� g�stermemek, do�ru yapmak anlam�na gelmez.

OSZAR »